Luchtvaartterrein
Op 1 december 1995 vertrok 300 Squadron als laatste operationele eenheid
van de Vliegbasis Deelen. De aan de basis grenzende gebouwencomplexen werden
grotendeels afgestoten, maar het vliegveld werd door Defensie aangehouden als
militair luchtvaartterrein (MLT). Het ligt juist ten noorden van Schaarsbergen,
waar de Luchtmobiele Brigade is gelegerd. En op korte afstand van de
oefenterreinen Ederheide en Ginkelse Heide. Het is hierom dat het ´MLT Deelen´
regelmatig werd aangedaan door Chinook en Cougar helikopters vanuit de vliegbasis Soesterberg. Personeel van de
Luchtmobiele Brigade moet regelmatig worden getraind in de inzet van tactische
transporthelikopters. Het MLT bleek hierbij als oefenlocatie goed te voldoen.
Hoewel de startbaan 02-20 nog steeds herkenbaar is in de geluidscontour, bood
de zonering ook voldoende ruimte voor het houden van helikopteroefeningen. Mede
hierom zou het gebruik van Deelen weer toenemen na de sluiting van de
Vliegbasis Soesterberg. De toename was voorzien en dit heeft geleid tot een
tijdig herstel van voorzieningen op Deelen. Want in de jaren 2005-2010 werd
achterstallig onderhoud in de meest relevante gebouwen weggewerkt en zijn
operationele functies hersteld (brandweer, meteo, luchtverkeersleiding,
opslagfaciliteiten, com-municatiesystemen). Ook werden rolbanen opnieuw verhard
en zijn platforms en platformverlichting bijgeplaatst. Deze werk-zaamheden
waren nog gaande toen het toegenomen gebruik van Gilze-Rijen in het voorjaar
van 2010 tot klachten bleek te leiden. Aan de omwonenden in Gilze en Rijen kon
worden gemeld dat Deelen een verlichting van de overlast zou bieden. En het is
niet bij voornemens gebleven. In het afgelopen jaar zijn er op Deelen vrijwel
iedere maand oefendoorstarts en nachtvliegoefeningen gehouden. Recent hoogtepunt
in de vliegactiviteiten is de oefening ´Falcon Autumn´ geweest. In de periode
van 26 september tot 7 oktober 2011 werd Deelen dagelijks gebruikt door tien
tot vijftien helikopters, afkomstig van het DHC op Gilze-Rijen.
Vrijland
Na het vertrek van 300 Squadron in december 1995, raakten de hangars en de
gebouwen aan de zuidzijde van de vliegbasis in onbruik. De resterende bezetting
van het luchtvaartterrein werd geconcentreerd rond de gebouwen waar voorheen
299 was gehuisvest. Het open terrein tussen Vrijland en de Kop van Deelen werd
afgescheiden van de vliegbasis. Op initiatief van de Stichting Landgoed
Vrijland werden hier landbouwgronden omgevormd tot het Veteranenbos. Voor het
opknappen van de toegangslaan op Oud-Vrijland en voor het toegankelijk maken
van het landgoed voor het publiek, werd door de Provincie Gelderland een
subsidie toegekend. Vanaf 1992 werden 350.000 jonge boompjes geplant en enkele
jaren later werd in het nieuw gevormde bos een wandelroute aangelegd. In het jonge
bos heeft in oktober 2004 een eerste asverstrooiing plaats gevonden. Rond die
tijd was het de verwachting dat ook de hangars en de gebouwen op Nieuw Vrijland
binnen afzienbare tijd zouden worden overgedragen aan Domeinen. Maar de
aanwezigheid van asbest en bodemverontreinigingen hebben deze overdracht
aanvankelijk uitgesteld en uiteindelijk zelfs afgesteld. Leegstand en verval
werden een algemeen beeld op Nieuw Vrijland. Weer en wind kregen vat op de
monumentale Junkers hangar.
De toestand van dit bijzondere gebouw werd zodanig slecht dat het dak van
de aanbouwen op meerdere plaatsen bezweek. Vanaf 2005 keerde het tij. In dat jaar werden de Open Dagen van de KL op het MLT Deelen gehouden.
Aanvullende middelen werden gevonden om een verder verval van gebouwen te
voorkomen. In de Rijksbegroting van 2005 werd voorzien in het opnieuw
onderbrengen op Deelen van ondersteunende functies. Dit vanwege het afstoten
van de locatie Soesterberg.
De Junkers Halle was tot 1995 in gebruik voor stalling van de Alouette helikopters van het 300 Squadron
Woonfuncties zijn ondergebracht in de voormalige manschappenverblijven, die daarvoor geheel werden gerenoveerd. De
monumentale status van de gebouwen heeft bij de renovatie veel aandacht gekregen. Deze status had
geen betrekking op de naoorlogse gebouwen. Enkelen hiervan zijn ondertussen
gesloopt, waaronder het wachtgebouw en de hondenverblijven.
Aan de Koningsweg in Schaarsbergen was lange tijd de luchtmachtkaderschool (LKS, later KKSL) gevestigd. Het einde van de koude oorlog en de opschorting van de dienstplicht leidden in de jaren negentig tot een verminderde opleidingsbehoefte. De KKSL sloot al in 1991 en halverwege de jaren negentig werden de kader- en de onderofficiersopleidingen nieuw opgezet in Woensdrecht. De Luchtmobiele Brigade nam de oude locatie over maar maakte er weinig gebruik van. In 2004 heeft de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het ministerie van LNV de opdracht gekregen om voor de gebouwen en de terreinen een nieuwe bestemming te vinden.
Voormalig onderkomen van de ´Luftwaffehelferinnen´ uit 1943
In de jaren vijftig werd de Radio Radar School gevestigd op het Kamp Zeven Provinciën. In 1944 gebruikte de Duitse bezetter deze dienstwoning
De Junkers Halle was tot 1995 in gebruik voor stalling van de Alouette helikopters van het 300 Squadron
Kop van Deelen
Na het vertrek van de Groep Lichte Vliegtuigen resteerden op de Kop van
Deelen vijfentwintig ongebruikte kantoren, manschappenverblijven en andere
gebouwen. Omdat het aantal asielzoekers vanaf het midden van de jaren negentig
was toegenomen, werd in de vrijgekomen gebouwen een opvangcentrum gevestigd. De
Kop van Deelen heette nu het ´OC Ede´ van het Centraal Orgaan opvang
asielzoekers (COA). Na de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 nam de
instroom van asielzoekers weer af. Het opvangcentrum werd per 1 april 2004
gesloten. Het terrein en de gebouwen werden door Defensie overgedragen aan de
Dienst der Domeinen. Voor enkele gebouwen werd sloop voorzien, terwijl de
overige gebouwen zouden worden verkocht ten gunste van het Ministerie van
Financiën. Maar de mogelijke sloop van historische gebouwen bleek een
maatschappelijke weerstand op te roepen.
Enkele jaren eerder was in opdracht van de toenmalige Rijksdienst voor de
Monumentenzorg een onderzoek uitgevoerd naar de historische betekenis van
vliegveldcomplexen in Nederland. Juist over Deelen werd geconcludeerd dat het
een uitzonderlijk gaaf voorbeeld was van een door de Duitse bezetter opgezet
groot militair vliegveld. Voor nagenoeg het gehele vliegveldcomplex werd de
monumentenstatus aangevraagd. Enkele jaren later werd deze ook verleend.
Vanwege de monumenten en de planologische rand-voorwaarden van de locatie,
bleek er voor de Kop van Deelen slechts een beperkt aantal gegadigden te zijn. In 2005 zijn het terrein en de gebouwen verkocht aan de Hoenderloo-groep.
Nu worden hier aan jongeren met gedragsproblemen begeleiding en behandeling
aangeboden.
Woonfuncties zijn ondergebracht in de voormalige manschappenverblijven, die daarvoor geheel werden gerenoveerd. De
monumentale status van de gebouwen heeft bij de renovatie veel aandacht gekregen. Deze status had
geen betrekking op de naoorlogse gebouwen. Enkelen hiervan zijn ondertussen
gesloopt, waaronder het wachtgebouw en de hondenverblijven.
Het poortgebouw op de Kop van Deelen werd in 2006 gesloopt. Gelijktijdig werd het Gebouw 18 (de voormalige brandweerkazerne) geschikt gemaakt voor bewoning
Klein- en Groot
Heidekamp
Ooit was op Klein Heidekamp de Leger Lucht Waarnemer School (LLWS)
gevestigd. Eind jaren negentig zag Defensie geen bestemming meer voor de
monumentale gebouwen op deze locatie. De gebouwen werden voor bewoning geschikt
gemaakt en verhuurd. Groot Heidekamp was
tot 1999 het domein van de Luchtmacht Elektronische en Technische School
(LETS). De LETS ging echter op in het Opleidings Centrum KLu (OCKLu) en alle
technische opleidingen werden naar de vliegbasis Woensdrecht overgebracht. De
gebouwen van de LETS werden overgenomen voor de opleidingen van de Luchtmobiele
Brigade van de Koninklijke Landmacht. De Clement van Maasdijklaan werd aan de
openbare weg onttrokken waarna het mogelijk werd om het LETS-terrein te
integreren in de naastgelegen Oranjekazerne. Sinds enkele jaren zijn ook de
legeringsgebouwen op Klein Heidekamp aan de kazerne toegevoegd.
Kamp Koningsweg Noord en Kamp Zeven Provinciën
Aan de Koningsweg in Schaarsbergen was lange tijd de luchtmachtkaderschool (LKS, later KKSL) gevestigd. Het einde van de koude oorlog en de opschorting van de dienstplicht leidden in de jaren negentig tot een verminderde opleidingsbehoefte. De KKSL sloot al in 1991 en halverwege de jaren negentig werden de kader- en de onderofficiersopleidingen nieuw opgezet in Woensdrecht. De Luchtmobiele Brigade nam de oude locatie over maar maakte er weinig gebruik van. In 2004 heeft de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het ministerie van LNV de opdracht gekregen om voor de gebouwen en de terreinen een nieuwe bestemming te vinden.
Voormalig onderkomen van de ´Luftwaffehelferinnen´ uit 1943
De betrokkenheid van de DLG werd gevraagd om de planvorming en de
herinrichting van de terreinen voor te bereiden. Van de nieuwe eigenaar werd
behoud van monumenten en herstel van functies zoals natuur en recreatie
gevraagd. In september 2010 werd overeenstemming bereikt over de overdracht aan
een vastgoedontwikkelingsbedrijf. Op het Kamp Koningsweg Noord worden nu een
congrescentrum en culturele organisaties ondergebracht. Van de gebouwen die
niet als monument zijn aangewezen, wordt het grootste gedeelte gesloopt. Het
Kamp Zeven Provinciën wordt omgevormd tot een landgoed met woonbestemming.
In de jaren vijftig werd de Radio Radar School gevestigd op het Kamp Zeven Provinciën. In 1944 gebruikte de Duitse bezetter deze dienstwoning
Geen opmerkingen:
Een reactie posten